اثر تنش آبی و مقادیر مختلف کود نیتروژن بر عملکرد دانه، اجزاء عملکرد، جذب نیتروژن و کارایی مصرف آب و نیتروژن در دو رقم کلزا

به منظور بررسی اثر تنش آب و مقادیر مختلف نیتروژن بر عملکرد، اجزای عملکرد، کارایی مصرف آب، تجمع و جذب نیتروژن در کلزا، آزمایش مزرعه‌ای به صورت فاکتوریل اسپلیت پلات در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در سال زراعی 1384 انجام شد. در این بررسی، دو رقم به نام‌های زرفام و مودنا در سه رژیم آبیاری (آبیاری پس از 40، 60 و 80 درصد تخلیه رطوبتی خاک) و چهار میزان کود نیتروژن (صفر، 75، 150 و 225 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار) مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج حاصل نشان داد که افزایش میزان مصرف نیتروژن از صفر به 225 کیلوگرم در هکتار و افزایش میزان رطوبت خاک، سبب افزایش تولید ماده خشک کل شد که این افزایش با افزایش عملکرد دانه همراه بود. افزایش عملکرد دانه در هر دو شرایط، عمدتاً به دلیل افزایش تعداد خورجین در بوته و تعداد دانه در هر خورجین بود. با افزایش نیتروژن مصرفی و میزان رطوبت خاک، کارایی مصرف آب دانه و ماده خشک کل افزایش یافت به گونه‌ای که حداکثر مقدار این دو کارایی در تیمار 225 کیلوگرم نیتروژن و تیمار 40 درصد تخلیه به دست آمد. میزان تجمع نیتروژن در اندام‌های گیاهی با افزایش میزان نیتروژن مصرفی و افزایش دفعات آبیاری افزایش یافت، که در نهایت، میزان عملکردانه و ماده خشک کل را افزایش داد. در مقابل، شاخص کارایی استفاده از نیتروژن همراه با افزایش نیتروژن مصرفی و کاهش میزان رطوبت خاک کاهش یافت. در مقایسه دو رقم نیز مشخص شد که رقم زرفام، توانایی جذب و انتقال نیتروژن بهتری در شرایط آبیاری معمول، تنش شدید رطوبتی و شرایط نیتروژن زیاد و عدم مصرف نیتروژن را نیز داشت و به همین دلیل عملکرد دانه بیشتری تولید کرد.